Σεμινάριο Jean Monnet 2015




Η «Οικονομική Επιθεώρηση» έδωσε το “παρών” στο σεμινάριο του προγράμματος Jean Monnet: «Η Ευρωπαϊκή Πολιτική και οι Δρομολογούμενες Εξελίξεις στην Ελληνική Οικονομία», που έλαβε χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του εαρινού εξαμήνου στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, και δημοσιεύει αποκλειστικά για τους αναγνώστες της τις πιο ενδιαφέρουσες αποστροφές των διακεκριμένων ομιλητών του.

Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε για 19η συνεχή χρονιά, υπό την αιγίδα του Γιώργου Δημόπουλου, καθηγητή της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet και ομότιμου καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.




«Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης είναι κατά βάση ένα δημοσιονομικό σύμφωνο. Το “Ανάπτυξης”, νομίζω, έχει μπει για λόγους ωραιοποίησης του τίτλου» είπε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Αλογοσκούφης στην ομιλία του με τίτλο «Τα Οικονομικά της Ευρωζώνης». «Οι πρώτοι παραβάτες του Συμφώνου, επισήμως, ήταν η Γαλλία και η Γερμανία» υπογράμμισε ο πρώην υπουργός Οικονομίας & Οικονομικών. «Ένα από τα βασικά λάθη της αρχιτεκτονικής του ευρώ και της ευρωζώνης είναι το καταστατικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας» ανέφερε, επίσης. «Αλλά δεν είναι εύκολο να διορθωθεί. Η Γερμανία πολύ δύσκολα θα συμφωνήσει» εκτίμησε ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τέλος, προκάλεσε αίσθηση ο χαρακτηρισμός «καταστροφή» που χρησιμοποίησε για το PSI (Private Sector Involvement), τη συμμετοχή, δηλαδή, του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. «Ήταν καταστροφικό, κατά τη γνώμη μου, ότι κουρεύτηκαν τα ομόλογα των ελλήνων αποταμιευτών, χωρίς να τους ρωτήσει κανένας» είπε επί λέξει. «Και ήμουν και από τα θύματα αυτής της υπόθεσης, γιατί θεωρούσα ότι είναι πατριωτικό μου καθήκον να διατηρώ κρατικά ομόλογα» ομολόγησε στο ακροατήριο.



«Το δάνειο το οποίο έχει πάρει η Ελλάδα είναι το μεγαλύτερο δάνειο που έχει δοθεί στην ιστορία, με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο. Για μια χώρα 11 εκατομμυρίων ανθρώπων, μικρότερη (πληθυσμιακά) από πολλές μεγαλουπόλεις στον κόσμο» υπογράμμισε ο Παναγιώτης Τσακλόγλου στην ομιλία του: «Η Εξέλιξη της Ελληνικής Οικονομίας στα Χρόνια του Μνημονίου». «Το PSI είναι, επίσης, με μεγάλη διαφορά, το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους που έχει γίνει στην ιστορία» προσέθεσε. Μιλώντας για την προ κρίσης ανάπτυξη στην Ελλάδα, ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ανέφερε: «Ήταν ένα υπόδειγμα οικονομικής μεγέθυνσης το οποίο βασιζόταν –και πολύ φοβάμαι ότι εξακολουθεί να βασίζεται– κυρίως στην κατανάλωση και τον εξωτερικό δανεισμό. Ακόμα και τώρα, μετά από τόσα χρόνια κρίσης, το ποσοστό των καταναλωτικών δαπανών στο σύνολο του ΑΕΠ είναι μακράν υψηλότερο κάθε άλλης χώρας». Ο πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων δεν παρέλειψε να τονίσει, όμως, τη μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή που έχει κάνει η χώρα μας από το 2010: «Σε τέσσερα χρόνια η προσαρμογή που έχει κάνει η Ελλάδα είναι με διαφορά η μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Τόσο στο σύνολο της προσαρμογής, όσο και στην ταχύτητα της προσαρμογής». Παρατήρησε, μάλιστα, ότι «η Ελλάδα πέτυχε αυτήν τη προσαρμογή μέσα σε συνθήκες οξύτατης ύφεσης». «Το 2013 ήταν η πρώτη χρονιά από τότε που έχουμε αξιόπιστα στοιχεία εξωτερικών συναλλαγών –και, σίγουρα, η πρώτη φορά από το 1948– που η Ελλάδα παρουσίασε πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών» προσέθεσε, εκτιμώντας ότι «σε μεγάλο βαθμό αυτό ήταν αποτέλεσμα της κρίσης, που περιόρισε τη ζήτηση». Για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ο Παναγιώτης Τσακλόγλου είπε ότι «η Ελλάδα έκανε πολλές στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αρχές της δεκαετίας του 2000», συμπληρώνοντας ότι «οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις αποδίδουν με χρονική υστέρηση»«Υπάρχουν κάποιες μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες 5-6 χρόνια μετά από τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση βλέπεις αποτελέσματα. Βέβαια, αυτό διαφέρει από μεταρρύθμιση σε μεταρρύθμιση» εξήγησε. Το 2001 ήταν «το κομβικό σημείο στην ιστορία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», σύμφωνα με τον διακεκριμένο καθηγητή. «Το 2001 έγινε μια προσπάθεια μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, ο περίφημος νόμος Γιαννίτση. Η χώρα κυριολεκτικά παρέλυσε από απεργίες και η τότε κυβέρνηση πήρε πίσω τον νόμο και σταμάτησε να κάνει μεταρρυθμίσεις» υπενθύμισε στους μεγαλύτερους σε ηλικία ακροατές. «Η κυβέρνηση Καραμανλή, που ακολούθησε την κυβέρνηση Σημίτη, δεν έκανε σχεδόν καμία σημαντική μεταρρύθμιση. Σε ορισμένους τομείς, μάλιστα, πήγαμε πίσω στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» κατέληξε.



«Στη Νορβηγία μπορεί να μπει κανείς στο ίντερνετ και να δει τι εισόδημα δήλωσε ο γείτονάς του. Στην Καλιφόρνια δημοσιεύονται στο ίντερνετ τα ονόματα των 500 μεγαλύτερων φοροφυγάδων της πολιτείας. Στη Νέα Ζηλανδία υπάρχει ολόκληρη εφημερίδα που κυκλοφορεί και αναφέρεται σε αυτούς που φοροδιαφεύγουν (πόσο φοροδιαφεύγουν, αν καταδικάστηκαν κλπ.). Στην Ελλάδα, να σας θυμίσω την απόφαση που είχε πάρει η αρχή προσωπικών δεδομένων πριν από κάποια χρόνια: Όταν απειλήθηκαν κάποια άτομα και ανακοινώθηκε ότι θα δημοσιευτούν ονόματα –ελεύθερων επαγγελματιών κυρίως– που φοροδιαφεύγουν, βγήκε η αρχή προσωπικών δεδομένων και είπε: “Α, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό! Παραβιάζει προσωπικά δεδομένα!”». Τη σύγκριση μεταξύ των χωρών στις πολιτικές καταπολέμησης της φοροδιαφυγής έκανε ο Θεόδωρος Παλυβός, καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στην ομιλία του με τίτλο: «Διαφθορά, Φοροδιαφυγή και η Παροχή Δημοσίων Αγαθών». «Στο Ισραήλ», στις επιτυχίες τού οποίου στο συγκεκριμένο θέμα αφιέρωσε μεγάλο χρόνο της ομιλίας του, «ελαχιστοποιήθηκε η επαφή μεταξύ του φορολογικού ελεγκτή και του φορολογούμενου» μάς γνωστοποίησε. «Αυτό ήταν κάτι που είχε ανακοινωθεί ότι θα γίνει κάποια στιγμή και στην Ελλάδα» ανέφερε καταληκτικά…



«Το τραγικό αυτής της χώρας είναι, εδώ και πέντε χρόνια, ότι, ενώ έχουμε πολύ καλά πανεπιστήμια, έχουμε πολύ καλούς επιστήμονες, καλλιεργούμε τον ορθό λόγο, καλλιεργούμε την επιστήμη… Επιτρέψαμε στην ελληνική κοινωνία να πιστεύει κατά 35% ότι μας ψεκάζουν!». Την απογοητευτική διαπίστωση έκανε ο Νίκος Βαρσακέλης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στη δική του ομιλία: «Πολυπλοκότητα και Οικονομία».



«Θα γίνει επανάσταση» είχαν πει οι σχεδιαστές του Μνημονίου στον Σάββα Ρομπόλη, αν η ανεργία φτάσει το 28,5%, όπως ήταν η –ακριβής, όπως αποδείχτηκε– πρόβλεψή του για το 2013, σε μια ex ante αξιολόγηση του προγράμματος τον Μάιο του 2010. Αυτό αποκάλυψε στην αρχή της ομιλίας του, «Σύγχρονες Εξελίξεις στις Εργασιακές Σχέσεις, το Εισόδημα, την Ανεργία και την Κοινωνική Ασφάλιση», ο τότε Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. «Στη χώρα μας υπάρχει ένα άτυπο δίκτυο κοινωνικής πολιτικής, η οικογένεια, και η επανάσταση θα αποτραπεί» ήταν η τότε απάντησή του στους εκπροσώπους της τρόικας, που κατά έναν τρόπο επιβεβαιώθηκε και αυτή! Ο Σάββας Ρομπόλης υπογράμμισε την ιδιαιτερότητα της ελληνικής οικονομίας, να χάνει 50.000 θέσεις εργασίας, όταν το ΑΕΠ μειώνεται κατά 1%, και να δημιουργεί μόνο 15.000, όταν το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 1%. Σοκ προκάλεσαν τα στοιχεία για το παρόν και οι προβλέψεις του για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας. 0,8 στους 10 ανέργους παίρνει επίδομα ανεργίας (μόνο για 12 μήνες), 3 εκατομμύρια διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας (655 ευρώ το μήνα), ενώ 856 άνθρωποι κατέχουν σήμερα το 1/3 του ΑΕΠ στη χώρα μας, ανέφερε μεταξύ άλλων. Για να επιστρέψει η ελληνική οικονομία στα επίπεδα ανεργίας του 2009 (9,5%), με ένα σενάριο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας κατά 1% ετησίως κατά μέσο όρο, προέβλεψε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον… 20 χρόνια! Σε ερώτηση της «Οικονομικής Επιθεώρησης» για το υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης των μισθών από τις ελληνικές συντάξεις, ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών του Παντείου Πανεπιστημίου απάντησε ότι στην Ελλάδα το σύστημα επικεντρώνεται στην κύρια σύνταξη και, γι’ αυτό τον λόγο, το ποσοστό αναπλήρωσής του δεν είναι ευθέως συγκρίσιμο με εκείνο άλλων ασφαλιστικών συστημάτων που, εκτός από την κύρια σύνταξη, παρέχουν επιδόματα κατοικίας, πρώτου και δεύτερου τέκνου στους συνταξιούχους. Αίσθηση, τέλος, προκάλεσε η αναφορά του «σε μια μορφή εργασίας που δεν είχαμε στην Ευρώπη ούτε στο Μεσαίωνα», τις «συμβάσεις ενοικίασης», τις οποίες θεσμοθέτησε στην Ελλάδα το δεύτερο Μνημόνιο, όπως μας γνωστοποίησε.



«30 χρόνια παίρναμε πόρους από το ευρωπαϊκό κοινωνικό ταμείο, οι οποίοι σπαταλήθηκαν σε ιδιωτικά Ι.Ε.Κ., σε μαθήματα άσχετα με την οικονομική πραγματικότητα και τις ανάγκες της κοινωνίας» ανέφερε ευθαρσώς ο Κωνσταντίνος Στεφάνου, στην ομιλία του: «Η Ευρωπαϊκή Δημοσιονομική Αλληλεγγύη». «Χάθηκαν πολύτιμοι πόροι» συμπλήρωσε με απογοήτευση, εκτιμώντας ότι «η ελληνική αποτυχία οφειλόταν στο ελληνικό σύστημα» και όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ άλλων, ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Οικονομικού και Χρηματοοικονομικού Δικαίου εξήγησε στο ακροατήριο ότι, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, οι κρατικοί προϋπολογισμοί των ευρωπαίων εταίρων εγγυώνται μόνο τα δάνεια προς την Ελλάδα. «Δεν έδωσαν λεφτά» είπε χαρακτηριστικά. Ενδιαφέρουσα, τέλος, ήταν η εκτίμηση του καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου ότι τα αρχικά επιτόκια του προγράμματος βοήθειας προς την αποκλεισμένη από τις αγορές Ελλάδα ήταν τιμωρητικά.



«Ο ELA και ο EFSF είναι… “απόπαιδα” ενός μηχανισμού προσαρμογής. Ο μηχανισμός έπρεπε να είναι αυτόματος και να προβλέπεται από την πρώτη μέρα που δημιουργήθηκε η Ευρωζώνη» ισχυρίστηκε ο Λευτέρης Θαλασσινός, στην ομιλία του: «Ευρωζώνη: Η Ελληνική Τραγωδία θα επηρεάσει μια Ημιτελή Νομισματική  Περιοχή;». «Έπρεπε από την αρχή της κρίσης να είχε παρθεί μια απόφαση, να είχε βρεθεί ένας τρόπος να γίνει μεταφορά κεφαλαίων για αναπτυξιακούς λόγους στις χώρες που πρόκειται να πάνε σε ύφεση – και ήταν φανερό ποιες χώρες θα πήγαιναν σε ύφεση» εκτίμησε μεταξύ άλλων. Χρησιμοποίησε, μάλιστα, τον –ακαδημαϊκότερο του «PIGS» (γουρούνια)– όρο «South West Eurozone Periphery» («SWEAP5») για τις αδύναμες οικονομικά χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας: Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία. (Η πατρότητα του όρου «SWEAP5» ανήκει στον καθηγητή Joshua Aizenman, όπως δήλωσε). «Μην περιμένουμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί, αν μειώσουμε τους μισθούς στα 300 ευρώ. Δεν κερδίζεται έτσι η ανταγωνιστικότητα» υποστήριξε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς. «Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγκρίνουμε την Ελλάδα με τη Ρουμανία ή τη Βουλγαρία. Η Ελλάδα είναι ευρωζώνη, οι χώρες αυτές είναι απλά Ευρώπη. Εμείς, λοιπόν, πρέπει να συγκριθούμε με χώρες της ευρωζώνης, γιατί έχουμε ένα τεράστιο πλεονέκτημα: Έχουμε ένα ισχυρό νόμισμα» συμπλήρωσε, καταλήγοντας: «Αν, πραγματικά, θέλουμε να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας, πρέπει να πείσουμε τους άλλους να μεταφέρουν τεχνογνωσία –κατ’ αρχάς– και κεφάλαιο, και να επενδύσουν». Τέλος, ενδιαφέρον παρουσίασαν τα στοιχεία που παρέθεσε για τον αφελληνισμό του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. «Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχει πραγματικά ελληνικό τραπεζικό σύστημα» είπε χαρακτηριστικά. «Διότι οι 4 συστημικές τράπεζες έχουν κάτω από το 10% του μετοχικού τους κεφαλαίου σε ελληνικά συμφέροντα» συμπλήρωσε δίνοντας ακριβή ποσοστά για καθεμία.


Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Οικονομική Επιθεώρηση» τον Αύγουστο του 2015:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου